Inschaling laboratoriumwerkzaamheden met gene drives
In 2015 verschenen er verschillende publicaties over genetisch gemodificeerde organismen die op zo’n manier waren veranderd dat de aangebrachte modificatie zich versneld door een populatie van een soort zou kunnen verspreiden. Deze organismen waren met behulp van CRISPR-Cas9 voorzien van een zogenaamde ‘gene drive’. Er werd gesteld dat wanneer bij laboratoriumwerkzaamheden een dergelijk individu zou ontsnappen, dit onomkeerbaar zou leiden tot het veranderen of uitroeien van een gehele populatie of soort. Daarom werden in Nederland laboratoriumexperimenten met CRISPR-gene drives op het hoogste inperkingsniveau ingeschaald. Of gene drives zich daadwerkelijk efficiënt door natuurlijke populaties kunnen verspreiden en deze strenge inschaling gerechtvaardigd is, wordt echter betwijfeld.
Gene drives komen in verschillende organismen van nature voor en er wordt al decennialang onderzocht hoe deze gene drives ingezet zouden kunnen worden om ongewenste insecten te bestrijden. Om inzicht te krijgen in de kennis en ervaringen die bij dit onderzoek zijn opgedaan, onder meer met betrekking tot de verspreiding van gene drives, heeft de COGEM literatuuronderzoek laten uitvoeren. Hierbij is tevens de beschikbare kennis over ‘synthetische’ gene drives, zoals de CRISPR-gene drives, in kaart gebracht.
Op basis van het uitgevoerde literatuuronderzoek concludeert de COGEM dat, mede door het ontstaan van resistente organismen, de kans verwaarloosbaar klein is dat wanneer bij laboratoriumonderzoek een enkel organisme met een CRISPR-gene drive ontsnapt, een gehele populatie zal worden veranderd of uitgeroeid. De COGEM adviseert om het inschalingsartikel waarmee experimenten met organismen met CRISPR-gene drives op het hoogste inperkingsniveau worden ingeschaald, te beperken tot organismen met CRISPR-gene drives die speciaal zijn ontworpen om het ontstaan van resistentie te voorkomen of te doorbreken.
Het COGEM advies kunt u vinden onder de ‘download publicatie’ knop en het bijbehorende COGEM onderzoeksrapport kunt u hier vinden.
Het ministerie van Infrastructur en Waterstaat heeft besloten dit advies niet op te volgen.
De vergunningverlenende instantie heeft besloten dit advies niet op te volgen. De redenen hiervoor kunt u lezen onder ‘Besluit IenW’