Gene therapy with naked DNA: Potential steps towards deregulation

Naakt of plasmide DNA (plasmide DNA toegediend middels een niet-virale methode) wordt frequent gebruikt als vector in gentherapie en DNA vaccinatie toepassingen. Plasmide is een cirkelvormige streng bacteriëel DNA, dat zich buiten het chromosomale DNA bevindt en dat met behulp van recombinant DNA technieken kan worden voorzien van een gen van interesse, het zogenaamde insert. Om goede expressie van dit gen in eukaryotische cellen te krijgen, bevat het plasmide DNA ook nog een aantal andere sequenties, zoals promoter- en polyadenylatiesequenties. Daarnaast is er in het plasmide een “origin of replication”, veelal in combinatie met een antibioticum resistentiegen geïncorporeerd. Deze sequenties zijn noodzakelijk voor respectievelijk replicatie en retentie in de productiecel E.coli. Het gebruik van naakt DNA brengt een theoretisch milieurisico met zich mee met een kans op het ontstaan en verspreiden van genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). Theoretisch kunnen onbedoeld nieuwe ggo’s ontstaan door de opname van naakt DNA door somatische cellen, kiembaancellen, virussen of bacteriën. Uit de vorige in 2004 uitgevoerde studie, geïnitieerd door de COGEM, bleek dat het milieurisico van naakt DNA voor het gebruik in mensen (en dieren) minimaal is. Dat rapport adviseerde om voor toepassingen in mensen onderscheid te maken tussen 3 veiligheidsklassen van plasmide DNA’s. Deze studie diende als uitgangsonderzoek voor het huidige rapport, dat gebaseerd op voortschrijdend inzicht en onderzoek een nog verdere vereenvoudiging van de regelgeving betreffende het gebruik van plasmide DNA in mensen voorstelt.
De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan om de relatief lage transfectie-efficiëntie, één van de tekortkomingen van naakt DNA t.o.v. virale vectoren, te verbeteren. In dit onderzoek kan grofweg onderscheid gemaakt worden tussen het ontwerpen van 1.) verbeterde DNA sequenties 2.) synthetische dragers en 3.) nieuwe fysische en mechanische toedieningstechnieken.
In dit rapport zijn de huidige milieurisico’s van naakt DNA gereëvalueerd en is gekeken of nieuwe ontwikkelingen in het veld invloed kunnen hebben op dit risico.

Het COGEM onderzoeksrapport kunt u vinden onder de ‘download publicatie’ knop en het naar aanleiding van de onderzoeksresultaten opgestelde COGEM advies kunt u hier vinden.